Op 27 oktober 2022 stelde de provincieraad het ontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen voorlopig vast. Met het beleidsplan Ruimte wil de provincie Antwerpen het ruimtegebruik op haar grondgebied herdefiniëren. Eveneens werd het ontwerp-plan-Mer opgemaakt.
De documenten zijn momenteel in onderzoek van 16 december 2022 tot en met 15 maart 2023. De gemeenteraad kan een advies formuleren over het ontwerp Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen. De adviestermijn loopt tot en met 15 maart 2023.
Het beleidsplan bevat drie beleidskaders:
- sterke netwerken: ruimte en mobiliteit;
- levendige kernen;
- verdichten en ontdichten van de ruimte.
De beleidskaders focussen op de elementen waarop de provincie wil inzetten of waarin ze zelf een rol kunnen spelen. De beleidskaders zijn thema-overschrijdend.
Artikel 2.1.8 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.
De kern en het westelijke deel van Borsbeek grenzend aan Deurne worden volgens het kaartmateriaal met de kerntypering "stedelijke kernen met metropolitane rol" aangeduid. Deze typering wordt aanzien als regionale stedelijke kernen die een belangrijke rol vervullen om de bijkomende huishoudens op te vangen en meer geografisch te verspreiden over de verschillende delen van de provincie. Ze hebben vaak heel wat potenties op vlak van wonen om hun stedelijke structuur verder te versterken.
In de bijlage bij het beleidskader wordt een oplijsting gemaakt van de gemeenten per kerntypering; en worden de verschillende kerntyperingen grafisch weergegeven. Borsbeek komt in deze oplijsting nergens aan bod. Enkel op basis van het kaartmateriaal kan afgeleid worden dat Borsbeek een metropolitane rol dient te vervullen. Het vormt een aandachtspunt om Borsbeek duidelijk te vermelden in de oplijsting van de kerntyperingen.
De stedelijke kernen (metropolitane, randstedelijke en regionale rol) vangen de grootste toename van de huishoudens op; en dit in het kader van de uitwerking van de regionaal woonprogramma 2021-2030. Het regionale woonprogramma herverdeelt de huishoudensprognoses, rekening houdend met de kerntypering en de bijhorende ontwikkelingsperspectieven voor bijkomende woningen. Dit betekent dat de stedelijke kernen, gevolgd door de strategische dorpskernen, proportioneel instaan voor de grootste woningopgave en de (kleine) dorpskernen voor de kleinste. De herverdeling wordt op een regionaal schaalniveau bijgehouden. Er wordt vertrokken vanuit regio’s waar vandaag al sterke verhuisrelaties aanwezig zijn (de regionale woonmarkten of woonregio’s). Verhuisbewegingen van mensen zijn in deze context belangrijker dan reeds gemaakte beleidsmatige afbakeningen.
Zoals reeds door het college opgemerkt in het kader van de advisering van het voorontwerp van het beleidsplan Ruimte Antwerpen, dient voor Borsbeek aandacht gegeven te worden aan het specifieke karakter dat de gemeente op het vlak van verhuisbewegingen bezit.
Het woningaanbod in Borsbeek bestaat voor meer dan de helft uit appartementen en voor bijna driekwart uit compacte woningen. De uitdaging voor Borsbeek bestaat er in om jonge gezinnen, die er in de nabije toekomst zullen bijkomen, in Borsbeek te houden en in een betaalbaar en aantrekkelijk woonaanbod te voorzien.
Het aanbod aan meergezinswoningen is in vele gevallen verouderd en van mindere woonkwaliteit. Deze situatie zorgt er voor dat Borsbeek voor een deel van de bewoners aanzien wordt als een "doorgangsgemeente", een plek waar tijdelijk gewoond wordt in afwachting van een verhuis naar elders. Dit resulteert in een hoog aantal verhuisbewegingen.
Aangezien het provinciaal beleid inzake ontwikkelingsperspectieven voor de kerntypes gedeeltelijk op de gegevens van de regionale woningmarkt zal gebaseerd worden (waaronder ook de verhuisbewegingen in beeld worden gebracht), dient met deze specifieke situatie voor Borsbeek rekening gehouden te worden. Er wordt dan ook gevraagd om de gemeente sterk te betrekken bij het beoordelen van de positie van Borsbeek binnen de regionale woningmarkt en binnen zijn metropolitane rol.
De gemeente heeft reeds met het RUP Kernversterking ingezet op verdichting in gebieden die zich hiertoe lenen, maar speelt anderzijds ook in op de eigenheid en identiteit van de gemeente en het behoud en versterken van een woonaanbod voor jonge gezinnen. Door o.a. het inzetten op het behoud van bestaande eengezinswoningen en het creëren van nieuwe eengezinswoningen binnen projecten in de kern. Deze beleidsdoelstellingen mogen binnen het beleidsplan Ruimte niet verloren gaan. Daarnaast dient er over gewaakt te worden dat de toekomstige typering voor Borsbeek niet ten koste mag gaan van de eigenheid van de gemeente.
Er is een taakstelling voor de metropolitane kern, dewelke meerdere gemeenten omvat.
Hoe zal deze taakstelling en dan voornamelijk de woonprogrammatie (ca 11.000 nieuwe woningen tegen 2030) 'verdeeld' worden? Het is daarenboven niet zeker dat Borsbeek - binnen het kerngebied - een bijkomende taakstelling kan opnemen. Andere dan nu reeds planologisch voorzien of gepland initiatieven ( waaronder onze PPS planning + de uitwerking van ons RUP kernversterking) geven een indicatie van wat haalbaar is. Hoe gebeurt de verdeling, sturing, opvolging voor de metropolitane kern waar ook Borsbeek/Mortsel toebehoort?
Hoe wordt er voorzien in de noodzakelijke mix? Een eerder volgend beleid (meer eenpersoonshuishoudens) kan leiden tot een nog meer monotoon aanbod, gezien de specifieke Borsbeekse context is het essentieel om aan een gezonde mix te werken. Dit wil zeggen dat er ingezet moet worden op de omvormingen van patrimonium ten gunste van gezinshuishoudens i.p.v een verdere opsplitsing van het bestaande woonaanbod voor eenpersoonshuishoudens.
We stellen ons ook de vraag i.v.m. de aanpak bij de ontwikkeling van bestaande WUG's (woonuitbreidingsgebieden) in de kern, buiten het bestaand ruimtebeslag' - tabel p. 4. Hoe worden de kwalitatieve en kwantitatieve randvoorwaarden vastgelegd? Vaak hebben deze terreinen op vandaag een functie, die bijdraagt aan de gewenste verweving (bvb. recreatie, buurtgroen, stadslandbouw,... ), ook in metropolitane kernen.
De provincie reikt de hand uit om gemeenten ondersteuning te bieden bij de realisatie van de provinciale beleidsdoelstellingen en acties. Voor de gemeente Borsbeek is het van belang dat er regionaal gesprekken opgestart worden om de kerntypering met de diverse gemeenten lokaal verder te implementeren en te verfijnen. De gemeente staat zeker open om in constructieve dialoog en samenwerking de doelstellingen en acties opgenomen in het beleidsplan te verwezenlijken.
Deze beleidskaders worden gunstig en zonder opmerkingen geadviseerd.
De gemeenteraad beslist het advies m.b.t. het beleidsplan Ruimte Antwerpen aan de provincie over te maken.