De gemeenteraad besliste op 18 december 2023 tot de vrijwillige samenvoeging van de gemeente Borsbeek met de stad Antwerpen.Tegelijk werd erop gewezen dat, hoewel de fusie zou voltrokken zijn vanaf 1 januari 2025, beide gemeenten ernaar streven om de basisschool De Klinker en de kunstschool Academia vanaf 1 september 2024 te laten starten bij het Stedelijk Onderwijs. Dat betekent dat er een overgangsperiode van vier maanden, voor de eigenlijke bestuurlijke fusie, uitgewerkt zal worden waarin de basisschool De Klinker en de kunstschool Academia al functioneren als instellingen van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen. Dat heeft een impact op de processen financiën, juridische zaken, vastgoed en patrimonium, personeel van Antwerpen en Borsbeek. De ondersteunende diensten van AGSO brengen momenteel in kaart hoe die periode kan worden overbrugd.
Bevoegdheid Stedelijk Onderwijs als schoolbestuur
Het autonoom gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs Antwerpen werd op 26 oktober 2009 opgericht door de gemeenteraad van de stad Antwerpen en werd belast met de beleidsuitvoerende taak om op te treden als schoolbestuur (inrichtende macht) voor het inrichten en organiseren van het officieel gesubsidieerd onderwijs van de stad Antwerpen. Het autonoom gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs Antwerpen zal na de vrijwillige fusie het schoolbestuur blijven van de onderwijsinstellingen van het de stad Antwerpen, tenzij de gemeenteraad in de nieuwe legislatuur hiertoe uitdrukkelijk anders beslist. Ook al voorziet het Decreet Lokaal Bestuur hiertoe geen specifieke bepalingen, lijkt het logisch dat de onderwijsinstellingen van Borsbeek van rechtswege zullen overgaan naar het schoolbestuur Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs Antwerpen. Dit zal mee het voorwerp uitmaken van de beheersovereenkomst die zal worden afgesloten tussen de nieuwe fusiegemeente (Antwerpen met Borsbeek als een district) en het autonoom gemeentebedrijf.
In de statuten van het autonoom gemeentebedrijf en in de beheersovereenkomst die de stad ermee heeft afgesloten is opgenomen dat het autonoom gemeentebedrijf optreedt als schoolbestuur voor de onderwijsinstellingen van de stad Antwerpen. Het ligt in de lijn van deze opdracht dat het autonoom gemeentebedrijf dit ook opneemt voor de onderwijsinstellingen die in uitvoering van deze vrijwillige fusie aan het autonoom gemeentebedrijf worden overgedragen, namelijk
Dit past binnen de doelstellingen van de huidige beheersovereenkomst die stad Antwerpen met het autonoom gemeentebedrijf heeft afgesloten.
Omdat de uitbreiding van de opdracht van het autonoom gemeentebedrijf tot de onderwijsinstellingen van de gemeente Borsbeek een uitbreiding inhoudt van de beheersovereenkomst die het autonoom gemeentebedrijf heeft afgesloten met de stad, is het aangewezen dat deze tijdelijke uitbreiding vooraf wordt goedgekeurd door de gemeenteraad van de stad Antwerpen. De overdracht van de onderwijsinstellingen voor de fusie moet gebeuren onder voorbehoud van deze goedkeuring.
Overname op 1 september 2024
Overeenkomstig de onderwijsreglementering kan een gemeente, die optreedt als schoolbestuur, zijn onderwijsinstellingen overdragen naar een ander schoolbestuur binnen het gesubsidieerd officieel onderwijs. Het autonoom gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs Antwerpen voldoet aan die voorwaarde.
Het is aangewezen dat een overdracht van schoolbestuur plaatsvindt op 1 september 2024 omdat een overdracht op 1 januari leidt tot rechtsonzekerheid:
- De overheveling van een school naar een ander schoolbestuur heeft ten aanzien van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming pas uitwerking op 1 september. Omdat de Vlaamse overheid erkennende en subsidiërende overheid is, zal de overdracht op een ander moment in de loop van het schooljaar tot problemen leiden.
- Leerlingen en ouders verklaarden zich akkoord met een schoolreglement en het pedagogisch project van een schoolbestuur en een eenzijdige wijziging van het schoolreglement in de loop van een schooljaar is niet mogelijk. Een wijziging van schoolbestuur moet in dat geval door alle ouders voor akkoord worden ondertekend.
- Het wijzigen van schoolbestuur kan een impact hebben op de rechtspositie van personeelsleden. Ook al behouden personeelsleden alle rechten en plichten, is het in het voordeel van personeelsleden dat het schoolbestuur in de loop van het schooljaar niet wijzigt (dit kan een impact hebben op de toepassing van voorrangsrechten binnen het schoolbestuur).
Impact op gesubsidieerd personeel
De personeelsleden van een instelling die door een andere inrichtende macht wordt overgenomen, verkrijgen de hoedanigheid van personeelslid van de overnemende instelling. De personeelsleden van de academie van Borsbeek worden personeelslid van een schoolbestuur met meerdere academies. Dit heeft voor hen een positieve impact op de tewerkstellingskansen, zowel als tijdelijk, als als vastbenoemd personeelslid.
Omdat de basisschool van Borsbeek tot en met 31 augustus 2026 deel blijft uitmaken van zijn huidige scholengemeenschap, heeft de overdracht weinig impact op de decretaal verplichte tewerkstelling van de personeelsleden. De interne mobiliteit verhoogt wel, zowel voor de personeelsleden van Borsbeek als van Stedelijk Onderwijs.
Zakelijke processen
Om de periode september-december 2024 te overbruggen worden voor de zakelijke processen samenwerkingsafspraken gemaakt met de gemeente Borsbeek en de stad Antwerpen.
Besluitvorming en timing
De overheveling van een onderwijsinstelling naar een ander schoolbestuur moet worden meegedeeld aan het Vlaams Ministerie voor Onderwijs en Vorming. Voor het deeltijds kunstonderwijs moet dit gebeuren voor 1 maart van het voorgaande schooljaar. De deadline voor basisonderwijs is 31 augustus voorafgaand aan de overdracht.
Het is belangrijk dat de overdracht voor 1 maart 2024 aan het Ministerie voor Onderwijs en Vorming kan worden meegedeeld om een goede overgang van de onderwijsinstellingen te garanderen.
Op 7 februari 2024 vond een vakbondsoverleg plaats. De vakbonden hebben zich akkoord verklaard met de overname van de scholen door AGSO.
De gemeenteraad beslist dat het Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs Antwerpen vanaf 1 september 2024 kan optreden als schoolbestuur voor de onderwijsinstellingen van de gemeente Borsbeek in uitvoering van de vrijwillige samenvoeging van de gemeente Borsbeek met de stad Antwerpen.