Op 18 december 2023 keurden de gemeenteraden van Antwerpen en Borsbeek de definitieve fusiebeslissing goed. De principiële beslissingen werden aangenomen op 21 februari 2021.
Op 23 februari 2024 keurde de Vlaamse regering definitief het ontwerp van decreet goed ter bekrachtiging van de vrijwillige samenvoeging (fusie) van de stad Antwerpen en de gemeente Borsbeek. Het ontwerp werd ingediend bij het Vlaamse Parlement.
Op 22 december 2023 had de Vlaamse regering het voorontwerp een eerste keer principieel goedgekeurd.
De fusiegemeente krijgt de naam Antwerpen en gaat in op 1 januari 2025.
Vandaag is de stad Antwerpen onderverdeeld in districten. Het is de bedoeling dat ook Borsbeek van bij de start deel zal uitmaken van deze districtsregeling en zo toetreedt als het tiende district van de stad Antwerpen.
Borsbeek maakt op politioneel vlak deel uit van de meer-gemeente politiezone MINOS (Boechout/Borsbeek/Mortsel/Wijnegem/Wommelgem). Antwerpen betreft een één-gemeente politiezone.
De gemeentefusie heeft ook gevolgen op politioneel vlak met name dat er een wijziging moet gebeuren van de grenzen zoals bepaald in art. 1, punt 1.1., van het KB van 28 april 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Antwerpen in politiezones en latere wijzigingen. Dit moet geregeld worden via besluitvorming aangezien de politiezones anders juridisch niet kunnen blijven opereren.
Wet op de geïntegreerde politie, art. 91/11-15 WGP en art. 257quinquies/11-17 WGP.
Koninklijk besluit houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Antwerpen in politiezones en latere wijzigingen.
De deelstaten op Vlaams en Waals niveau laten toe aan steden en gemeenten om te fuseren op basis van wilsovereenstemming. Omwille van de fusie moeten de federale regels inzake wijziging van de grenzen worden toegepast. De Memorie van Toelichting bepaalt dat aangezien het om een operatie op het niveau van de gemeentelijke entiteiten gaat die deel uitmaken van de desbetreffende politiezones, de ‘aanvraag’ moet uitgaan van alle gemeenteraden met akkoord over personeel, roerende goederen en lopende geschillen. Bedoeld worden hier zowel de gemeenteraden van de politiezone die zich opsplitst (zijnde: politiezone Minos) als die van de reeds ingestelde politiezone waarin de afscheidingsgemeente zal worden opgenomen, met name: politiezone Antwerpen.
De splitsing van de meer-gemeente zone Minos moet een operationele of organisatorische meerwaarde hebben. Deze meerwaarde slaat enkel op die entiteit die de grenzen verandert, niet op het overblijvende gedeelte van de politiezone.
Uit een bestuurskracht meting van 2016 die in opdracht van de Vlaamse overheid werd uitgevoerd en mede ondersteund werd door een extern bureau, kwam reeds naar voor dat de gemeente Borsbeek te maken heeft met heel wat uitdagingen die voortvloeien uit haar geografische ligging. Er werd vastgesteld dat Borsbeek worstelt met de typische stedelijke problematieken van een grootstad, ook op politioneel vlak.
Onderzoek van 2021 bevestigde dit opnieuw daar Borsbeek met een criminaliteitsgraad van 81 feiten per 1.000 inwoners t.o.v. gemiddeld 47,3 per 1.000 inwoners bij andere gemeenten van 10.000 tot 20.000 inwoners niet vergeleken kan worden met de reguliere kleine besturen. Daar tegenover beschikt zij echter niet over dezelfde grootschalige middelen als een stad om deze problemen te lijf te gaan.
De politiezone Antwerpen beschikt zowel organisatorisch als operationeel over andere mogelijkheden en middelen dan de politiezone Minos. Daardoor kan Borsbeek door toetreding tot politiezone Antwerpen rekenen op een ander beleids- en operationeel vermogen gelet op de specifieke situatie van Borsbeek.
Adviezen
Het advies van de korpschef conform art. 257 quinquies/12 wordt in rekening gebracht inzake:
De respectievelijke korpschefs van de politiezone Antwerpen en van de politiezone Minos zijn overeengekomen dat en formuleren volgend advies:
Onder voorbehoud van goedkeuring van alle gemeenteraden van de aanvraag tot wijziging van de grenzen van de politiezones Antwerpen en Minos, in die zin dat de gemeente Borsbeek vanaf 1 januari 2025 deel zal uitmaken van de politiezone Antwerpen, zal laatstgenoemde in een financiële compensatie voorzien voor 2025, 2026 en 2027. Hierbij zal door politiezone Antwerpen per kalenderjaar een vergoeding van 275.000 euro betaald worden aan politiezone Minos. In totaal omvat deze compensatie 825.000 euro.
Deze compensatie komt voort uit het gegeven dat Borsbeek als onderdeel van politiezone Minos een engagement is aangegaan voor 27 jaar voor het mee afbetalen van het nieuwe hoofdcommissariaat. Anderzijds brengt het vertrek van Borsbeek met zich mee dat de overblijvende gemeenten hun dotaties zien toenemen om dezelfde kwaliteitsvolle basispolitiezorg te kunnen blijven garanderen.
De gemeenteraad beslist dat de gemeente Borsbeek zich met ingang van 1 januari 2025 in het kader van de wijziging van de grenzen van de politiezones, zoals bepaald in de Wet op de Geïntegreerde Politie, afscheidt van de politiezone Minos en aansluit bij de politiezone Antwerpen.
De gemeenteraad neemt kennis van het akkoord dat de politiezone Antwerpen als financiële compensatie voor het kalenderjaar 2025, 2026 en 2027 een vergoeding van 275.000 euro zal betalen aan politiezone Minos. In totaal omvat deze financiële compensatie 825.000 euro.
De gemeenteraad richt een formele vraag aan de gemeenteraden van de betrokken besturen van de politiezone Minos om een gezamenlijke aanvraag te formuleren t.a.v. de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie tot wijzing van artikel 1, punt 1.1. van het KB van 28 april 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Antwerpen in politiezones.
De gemeenteraad richt een formele vraag aan de gemeenteraad van stad Antwerpen om goedkeuring te geven aan de toetreding van de gemeente Borsbeek tot de politiezone Antwerpen en zich akkoord te verklaren met de overeengekomen financiële compensatie zoals vermeld in artikel 2.